Język portugalski

Szeleści i trzeszczy, prawda? Zwłaszcza kiedy lokomotywa się rozpędzi, powiedzmy od 4 minuty.

Tłumaczenia i nagrania wiersza dokonano jako jeden z elementów Dni Kultury Polskiej. Premiera odbyła się podczas wizyty Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego w Portugalii wiosną 2012. Autorzy portugalskiego tłumaczenia, Gerardo Beltrán i José Carlos Dias tłumaczyli się ;) że nie wszystko udało się przenieść. W portugalskiej wersji dla zachowania właściwego rytmu żyrafy zostały ponoć zastąpione przez wielbłądy.

Jak wymawiać portugalskie słowa

Język portugalski wywodzi się z łaciny i posługuje się znanymi nam literami (pomijając kilka kresek i ogonków). Niestety, w różnych sytuacjach i złożeniach wymawia się je najczęściej inaczej. Chyba żaden Portugalczyk nie zrozumie nazwy miejscowości Odeceixe jeżeli przeczytają ją Państwo "po polsku". Chociaż są słowa, które można czytać "po polsku", np Albufeira.

Niżej wymienimy kilka prostych i najbardziej podstawowych wskazówek dotyczących wymowy, które mogą się przydać kiedy będą Państwo pytali o adres czy odczytywali z restauracyjnego menu nazwę potrawy. Nie będziemy się posługiwać znakami fonetycznymi, wymowę opiszemy wyrazami, które czytane po polsku są wg nas najbardziej zbliżone do wymowy portugalskiej. Językowych purystów prosimy o przymknięcie oka ;) Oczywiście od każdej reguły są wyjątki. Dlatego ubezpieczamy się i piszemy "zwykle" czy "najczęściej.

• Literę O użytą jako ostatnia samogłoska w wyrazie wymawia się zwykle jak u. Np Lagos (wym. Lagusz) czy fado (wym. fadu).
• S na końcu wyrazu oznacza zwykle liczbę mnogą i jest wymawiane jak polskie sz.
• x wymawia się jak polskie sz, np peixe (ryba, wym. peisz).
• j wymawia się jak polskie ż, np jantar (kolacja, wym. żantar).
• ch wymawia się jak polskie sz, np cha (herbata, wym. sza).
• h bywa różnie, jeżeli występuje samodzielnie to nie wymawia się np hora (godzina, wym. ora) albo hoje (dzisiaj, wym. oży) ale postawiona za inną spółgłoską jest wymawiane jako j np vinho (wino, wym. winju) albo velho (stary, wym. welju)

Na koniec ciekawostka. Portugalczycy, oszczędny naród kilku liter nie używają lub używają bardzo rzadko. Na przykład k, chyba nawet nie ma jej w alfabecie portugalskim. Mogą ją Państwo usłyszeć bo podobnie do polskiego "k" jest zwykle wymawiana spółgłoska q np w słowie quarto (pokój, wym. kłartu) i c np w słowie casa (dom, wym. kaza). Podobnie jest z literami w i y, które w portugalskim nie licząc obcych zapożyczeń są praktycznie nie używane. Jak polskie "w" jest wymawiana litera v, a jak "y" brzmi czasem portugaslkie e. Dosyć rzadko jest też używana litera z.

Przydatne słowa i zabawne ciekawostki

Lekcja portugalskiego ©algarve.net.pl

Kilka przykładów zastosowania naszych zasad wymowy. Nie zamierzamy tworzyć tu słownika. To tylko kilka słów, które prawie na pewno Państwo spotkają będąc w Portugalii. Będą Państwu potrzebne albo wydadzą się ciekawe czy zabawne.

Na początek łatwe, bo można je czytać po polsku. entrada i saida - kiedy odbiorą Państwo bagaż na lotnisku w Faro proszę szukać słowa saida (wyjście, wym. saiida), entrada to wejście (wym. entrada)

homens (wym. omensz) i senhoras (wym. senjorasz) napisy na drzwiach, wiadomo dokąd, odpowiednio dla panów i dla pań (czasami są tylko litery H i S).

aberto i fechado - np przy wejściu do sklepu czy restauracji, aberto (otwarte, wym. abertu), fechado (zamknięte, wym. fyszadu)

pão (wym. pau) i vinho (wym. winju) - chleb i wino, biblijny zestaw z obrazka obok

robalo (wym. robalu) proszę się nie obawiać, jest bardzo smaczny, zwłaszcza z grila (robalo grelhado). To portugalska nazwa okonia morskiego, zwanego też jako labraks albo z angielska seabass.

choco (wym. szoku) to nie czekolada. Mogą być Państwo w szoku po zamówieniu chocu ;) To portugalska nazwa mątwy. Polecamy spróbować.

chá (wym. sza) ... to po prostu herbata

buraco (wym. buraku) ... nie, nie chodzi o buraka, to po portugalsku dół, dziura w ziemii

bombeiros (wym. bombeirus) nie zajmują się podkładaniem bomb ;) to portugalscy strażacy.

vende se (wym. wende se) i aluga se (wym. aluga se)... na pewno spotkają Państwo napisy, ogłoszenia na budynkach z tymi słowami, odpowiednio "na sprzedaż" i "do wynajęcia"

casa i forca wymawia się prawie tak jak polskie słowa kasa i forsa ale w portugalskim nie mają nic wspólnego z pieniędzmi. Chociaż, jak się dobrze zastanowić... Słowo casa oznacza dom i często można je spotkać na fasadach domów. Portugalczycy często nazywają czy dedykują swoje domy (np Casa Manuel czy Casa Maria), zwłaszcza te letniskowe. Drugie słowo força oznacza moc, siłę. Często można zobaczyć w reklamach czy na plakatach hasło Força Portugal. Zwłaszcza w okresie wyborów w Portugalii (używa go jedna z partii czy sojuszy) i przede wszystkim w czasie mistrzostw w piłce nożnej.

Więcej o języku portugalskim

... od nas się Państwo nie dowiedzą. Musimy odesłać Państwa do innych stron, np

• mój Portugalski (http://moj-portugalski.blogspot.com/)
• portugalski.org (http://www.portugalski.org/)